Sa likod ng mga naglalakihang headline ng lokal na media, isang mas malaking bagyo ang namumuo sa pandaigdigang entablado na direktang makakaapekto sa kapalaran ni dating Pangulong Rodrigo Roa Duterte. Ayon sa mga huling ulat at pagsusuri ng mga eksperto sa International Law, partikular na ang pagbubunyag ni Atty. Harry Roque, tila abot-kamay na ang hustisya para sa dating pangulo dahil sa unti-unting paghina at posibleng tuluyang pagbuwag ng International Criminal Court (ICC).

Ang Krisis na Pumuputok sa loob ng ICC
Hindi na maikakaila ang tindi ng pressure na nararanasan ng mga opisyal ng ICC. Sa isang kumpirmadong impormasyon na pilit umanong itinatago ng ilang media outlets, ang Estados Unidos ay nagpatupad na ng matinding financial sanctions laban sa mga hukom at tagausig ng nasabing korte. Ang epekto nito? Isang paralisis sa kanilang personal at propesyunal na buhay. Naka-freeze ang kanilang mga bank accounts, at hindi na sila makakuha ng access sa mga pangunahing serbisyong pinansyal at teknolohiya mula sa mga global giants tulad ng Amazon.

Para kay Atty. Roque, ang krisis na ito ay isang “existential issue” para sa ICC. Hindi lamang usapin ng pondo ang nakataya rito, kundi ang mismong kredibilidad ng institusyon na pilit humahabol sa mga lider ng bansa na hindi naman nila sakop ang hurisdiksyon, kabilang na sina Pangulong Putin ng Russia at dating Pangulong Duterte ng Pilipinas.

Tatlong Daan Patungo sa Kalayaan ni Duterte
Ipinaliwanag ni Roque na mayroong tatlong konkretong paraan kung paano tuluyang mawawala ang banta ng ICC kay Duterte:

Desisyon ng Appeals Chamber: Ang pagkilala ng korte na wala na silang legal na basehan o hurisdiksyon sa Pilipinas mula nang kumalas ang bansa noong 2019.

Trial Chamber “Unfit to Stand Trial”: Ang pormal na pagdedeklara na hindi na dapat pang isailalim sa paglilitis ang dating pangulo base sa mga legal at teknikal na basehan.

Ang Pagsuko ng ICC dahil sa Sanctions: Ang pinaka-posibleng senaryo kung saan ang mismong institusyon ay kusang bibigay dahil sa tindi ng geopolitical pressure at financial starvation mula sa mga makapangyarihang bansa.

Ang “Domino Effect” ng Pagkalas
Hindi lamang ang Pilipinas ang tumatayo laban sa ICC. Nakikita na natin ngayon ang isang pandaigdigang rebelyon laban sa korte. Ang Venezuela ay pormal na ring kumalas, kasabay ng matitinding pahayag laban sa pagiging “useless” ng institusyon. Ang African Union, na matagal nang nagrereklamo na tanging mga lider mula sa Africa ang pinupuruhan ng korte, ay nagbabanta na rin ng isang sabay-sabay na pag-withdraw. Ang mga bansa tulad ng Hungary, Mali, Burkina Faso, at Niger ay sumunod na rin sa yapak ng pagkalas.

Dahil sa takot na magmukhang “Anti-African” lamang ang kanilang layunin, pilit na isinama ng ICC ang kaso ni Duterte upang ipakita ang pagkakaiba-iba ng kanilang mga tina-target. Ngunit ang hakbang na ito ay tila naging mitsa pa ng kanilang lalong pagbagsak dahil sa hayagang pagbalewala sa soberanya ng Pilipinas.

Pulitika sa Likod ng mga Akusasyon
Sa lokal na aspeto, ikinonekta ni Atty. Roque ang mga isyung ipinupukol sa kanya at kay VP Sara Duterte sa isang sistematikong plano ng kasalukuyang administrasyon. Binatikos niya ang paggamit sa mga testimonya ng mga kilalang miyembro ng criminal syndicates, tulad ng isang alyas “Madriaga,” upang gawan ng kwento ang bise-presidente. Ayon kay Roque, ito ay isang desperadong hakbang upang ilihis ang atensyon ng publiko mula sa mga tunay na isyu ng korapsyon sa loob ng gobyerno.

“Nakakasuka na babuyin ang sistema ng katarungan para lamang sa pulitika,” pahayag ni Roque. Ang pagbibigay ng pangako ng kalayaan sa mga wanted na kriminal kapalit ng paninira sa mga Duterte ay isang malaking banta sa seguridad ng bansa.

Ang Pag-asa sa Katotohanan
Sa kabila ng mga pagsubok, positibo ang pananaw ni Atty. Roque na sa huli, ang katotohanan ang mananaig. Ang hiling ng ICC para sa karagdagang obserbasyon tungkol sa isyu ng hurisdiksyon ay isang senyales na seryoso nilang pinag-iisipan ang motion to dismiss ni Duterte.

Sa pagtatapos ng taon, ang mensahe ay malinaw: Ang soberanya ng Pilipinas ay hindi dapat ipaubaya sa mga dayuhang hukom na hindi naman nakakaalam sa tunay na sitwasyon ng bansa. Ang paglaya ni Duterte ay hindi lamang tagumpay para sa kanya, kundi tagumpay para sa bawat Pilipinong naniniwala sa sariling kakayahan ng ating hudikatura.